Radyasyon güvenliği konusu Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde görev yapan ve tiroid kanseri tanısı alan radyoloji teknisyenleri ile bir kez daha gündeme gelmiştir. Bu kurumda görev yapan radyoloji teknisyenlerinin rutin muayenelerinde 12 kişide tiroid nodülü saptanmış, yapılan biyopsi sonrası iki radyoloji teknisyeninde tiroid kanseri tanısı konarak ameliyat edilmiş, 10 kişinin de tiroid nodülü tanısıyla izlemlerinin yapıldığı öğrenilmiştir.
3153 sayılı kanunun ek 1. maddesi uyarınca radyasyonla çalışanların haftalık çalışma süresi en fazla 35 saattir. 20.06.2012 gün ve 6331 sayılı kanunun 30. maddesine dayanılarak hazırlanan 16.07.2013 gün ve 28709 Sayılı Resmi Gazete’de günlük çalışma süresinin azami 7,5 saat veya daha az olarak düzenlenmesi ve başka bir işte çalıştırılmaması gerektiği hüküm altına alınmıştır. Bu çalışma süreleri azami çalışma süresi olup bu sürenin üzerine çıkarak fazla çalışma yaptırılması açıkça yasaya aykırıdır.
Radyasyon güvenliğinde öncelikle radyoloji departmanlarının standartlara uygun ve kurumlarca onaylanmış olması önemli olmakla birlikte tek başına yeterli bir kriter değildir. Departmandaki iş yükünün fazlalılığı, çalışma sırasında kullanılan kişisel koruyucu ekipmanların uygun olmaması veya uygun kullanılmaması, radyasyon uygulamalarında gerekli hassasiyetin gösterilmemiş olması çalışanlar için olumsuz sonuçların ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır. Çalışanların radyasyon maruziyetini arttıran diğer durumlar, personel sayısının yetersizliği, ehliyetsiz ve eğitimsiz kişilerin radyasyon alanında çalıştırılması ve çalışma süresinin fazla olmasıdır.
Radyasyon çalışanları kendilerine yönelik tehdit unsurlarını saptama ve korunma yollarının eğitimini almakta, bunları bilmekte ve uygulamaktadır. Ancak hizmet içi eğitimlerle bu eğitimlerin periyodik olarak yenilenmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, radyasyon güvenliği konusunda özellikle belli sayının üzerinde personel çalışan birimlerde radyasyon fizikçisi istihdam etme zorunluluğunun getirilmesi bu gibi sorunların önüne geçilebilmesi açısından çok önemlidir.
Çalışanların kullandığı dozimetrelerin ölçümü Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) veya onun uygun göreceği kuruluşlar tarafından düzenli olarak yapılmalıdır. Radyasyon çalışanı vasfı olmayan, bu konuda eğitim almamış kişilerin çalıştırılmaması gerektiği açıktır. Yaşları 16-18 arasında olan stajyer öğrencilere ise sadece gözetimli alanda eğitim izni verilebilir.
Radyasyonla çalışanların korunmasında kurumlardaki Radyasyon Güvenlik Komiteleri’nin (RGK) periyodik olarak toplanması ve denetim faaliyetlerini yapması da önemlidir.
Sağlıkta uygulanan performans sisteminin bir sonucu olarak muayeneye yeterince zaman ayırmadan tanıya hiçbir katkı sağlamayan gereksiz radyolojik incelemeler yapılmaktadır. Bu durum, çalışanların yanı sıra hastaların aldığı radyasyon miktarını da arttırmaktadır. Sağlık hizmeti alan hastalarda radyasyon riski, son yıllarda artan tetkik sayıları ile gittikçe artmaktadır. Gereksiz yapılan tetkikler radyasyona bağlı kanser riskini arttırmaktadır. Radyasyonun etkisi hemen olmasa bile yıllar içinde ortaya çıkabilmektedir. Toplum sağlığı açısından sağlık hizmeti alan hastalarımızda radyasyona bağlı kanser riski, uygun ve gerektiği kadar radyolojik tetkik uygulanarak önlenebilir.
Radyasyonla çalışanların sağlığı, çalışma koşullarının iyileştirilmesi, personel sayısının artırılması ile kişi başına düşen iş yüklerinin düşürülmesi, yasalarda belirtilen azami çalışma saatlerine uyulması, koruyucu ekipmanların kullanılması, bunların denetiminin uygun şekilde yapılması, hizmet içi eğitimin ve yıllık düzenli sağlık kontrollerinin aksatılmadan sürdürülmesi ile korunabilir. Bu alandaki olumsuzlukların sendika, meslek örgütleri ile uzmanlık derneklerinin görüşleri de dikkate alınarak Sağlık ve Çalışma Bakanlıkları tarafından değerlendirilmesini ve gerekli önlemlerin alınmasını bekliyoruz.
Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi
Kaynaklar
- Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği
- Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) Radyasyon Güvenliği Denetimleri ve Yaptırımları Yönetmeliği
- Türk Radyoloji Derneği ( TÜRKRAD)
- Tüm Radyoloji Teknisyenleri ve Teknikerleri Derneği (TÜMRAD-DER)
- Türk Medikal Radyoteknoloji Derneği
TTB amblemi indir