“Tütün Kontrolünde Meslek Örgütlerinin ve Uzmanlık Derneklerinin Sorumlulukları” Sempozyum Deklarasyonu

Türk Tabipleri Birliği yerleşkesinde 25 Ekim 2025 günü gerçekleşen “Tütün Kontrolünde Meslek Örgütlerinin ve Uzmanlık Derneklerinin Sorumlulukları” Sempozyumu’nda bir araya gelen tabip odaları ve uzmanlık dernekleri olarak;

• Hekimlik meslek etiğinin temelini oluşturan “önce zarar vermeme” ilkesine bağlılığımızdan dolayı birey ve toplum sağlığına zarar verdiği kanıtlanmış olması nedeniyle, ülkemizin ve dünyanın genelinde önlenebilir ölüm nedenleri arasında yer alan hastalıkların hemen hepsinin temel risk faktörünü oluşturması nedeniyle hiçbir tütün ürününün kullanılmamasının gerektiğini;
• Tütün ürünlerinin zarar verme bakımından kendi içerisinde sınıflamaya tabi tutulamayacağını ve bu bağlamda nikotin ve/veya tütün içeren her ürünün geri dönüşümsüz zararlara yol açtığını;
• “Zarar Azaltma Stratejisi” başta olmak üzere tütün endüstrisinin kazancını devam ettirmek için geliştirilen söylemleri tümden reddettiğimizi;
• Hekimlik meslek etiğinin “yararlı olma” ilkesine sadık kalarak, tütün ve/veya nikotin içeren herhangi bir ürünü kullanan kişilerin -gerekirse hekimlerden profesyonel yardım alarak- ivedilikle kullanmaya son vermelerini istediğimizi kamuoyuna ilan ederiz.
   

Tabip odaları ve uzmanlık dernekleri olarak;

• Hekimlerin kendi sağlıklarını koruma ve geliştirme sorumluluğunun bir parçası olarak tütün ürünü kullanmamalarını ve kullananların bırakmalarını;
• Hekimlere çeşitli nedenlerle başvuranların, hastaların ve tüm toplumun tutum ve davranışları açısından rol modeli olmanın çok etkili olması nedeniyle tütün ürünü kullanan ve/veya nikotin bağımlısı olan hekimlerin, beyaz önlükleri ile tütün ürünlerini çağrıştıran herhangi bir durumdan kaçınmalarının zorunlu olduğunu;
• “İyi hekimlik” değerlerinin bir göstergesi olarak her hekimin, hastalarının tütün kullanım durumunu öğrenmesi ve eğer kullanıyorsa bırakmayı önermesi gerektiğini;
• Hekimlerin tütün endüstrisi ve/veya onların resmi ve gayri-resmi temsilcileri ile “sıfır temas” durumunda olmaları gerektiğini meslektaşlarımıza bir kez daha hatırlatmak isteriz.
   

Tabip odaları ve uzmanlık dernekleri olarak;

• Türkiye’de son yıllarda artış gösteren tütün ürünlerinin kullanım sıklığından kaygı duyduğumuzu, özellikle gençler ve kadınlar yönünden kaygımızın derinleştiğini, ülkemizde gözlenen tüketim artışının tütün endüstrisinin gelişmekte olan ülkelerin yurttaşlarını “hedef nüfus” olarak seçme stratejisiyle uyumlu olduğunu, bu nedenle tütün endüstrisi ve onun ürünlerinden korumak için risk gruplarına yönelik özgün uygulamaları planlamak amacıyla Ulusal Tütün Kontrol Politikası’nın katılımcı biçimde yeniden gözden geçirilmesinin yararlı olacağını;
• Tütün endüstrisi ve tütün ürünlerinin zararları hakkında tütün şirketlerinin etkisinden bağımsız bilgi üretimi-paylaşımının ve bu bağlamda sağlık ve dijital okur yazarlık teşvikinin tütün endüstrisinin politikalarının toplum tarafından anlaşılmasına önemli bir katkı sunacağını;
• Elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri başta olmak üzere tütün endüstrisinin yeni “müşteriler” bulmak için piyasaya sürdüğü yeni zehirlerin hekimler açısından kabul edilmez “kırmızı çizgi”yi oluşturduğunu, bu bağlamda söz konusu ürünlerin ülkemizde ruhsatlı ya da ruhsatsız olarak bulunmaması gerektiğini ve kayıtdışı biçimde özellikle gençleri hedef alan elektronik sigara ve ısıtılmış ürün satışının etkin uygulamalarla ivedilikle önlenmesi gerektiğini;
• Ulusal tütün kontrol politikaların, ürün kullanıcıların kullandıkları tütün ürünlerini bırakmalarını teşvik etmek kadar; piyasada bulunan tütün ürünlerinin çeşitliliğinin azaltılması, perakende satış noktalarında saptanan yüksek oranlı mevzuat ihlallerinin sonlandırılması ve tütün ürünlerinin perakende satış noktalarına tütün endüstrisi tarafından ulaştırılmaması gibi üretim yönlü düzenlemeleri de kapsamasının zorunlu olduğunu;
• Tütün endüstrinin gelecekte ürün ve yeni bir bağımlılık alanı olarak seçtiğini gördüğümüz kenevirin, nargile ve halen ülkemizde ruhsatsız biçimde kayıtdışı olarak satılan elektronik sigaralarda yer aldığını bildiğimizden dolayı kamu otoritesinin keneviri ticari kullanım olarak tanımlamama konusunda kararlı olması gerektiğini;
• Nikotin yoksunluk semptomları için kullanılan ve bilimselliği kanıtlanmış (farmakolojik) tedavi seçeneklerinin tamamının Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kamu güvencesinde ödeme kapsamına alınmasının sağlık hakkı açısından gerekli olduğunu siyasi iktidara ve kamusal otoriteye belirtmek isteriz.
   

Türk Tabipleri Birliği ve Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu çatısı altında bulunan tabip odaları ve uzmanlık dernekleri, tütün kontrolü konusunda talep edilmesi halinde katkı sunmaya isteklidir ve her zaman istekli olacaktır.

Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu

Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi

“Tütün Kontrolünde Meslek Örgütlerinin ve Uzmanlık Derneklerinin Sorumlulukları” Sempozyumu’na Katılan Kurumlar (kurum adı alfabetik)

• Ağrı-Kars-Ardahan-Iğdır Tabip Odası
• Akciğer Sağlığı ve Yoğun Bakım Derneği
• Ankara Tabip Odası
• Diyarbakır Tabip Odası
• Edirne Tabip Odası
• Eskişehir-Bilecik Tabip Odası
• Halk Sağlığı Uzmanları Derneği
• Hatay Tabip Odası
• İzmir Tabip Odası
• Kocaeli Tabip Odası
• Mersin Tabip Odası
• Patoloji Dernekleri Federasyonu
• Türk Cerrahi Derneği
• Türk Kardiyoloji Derneği
• Türk Nöroşiruji Derneği
• Türk Tabipleri Birliği Emekli Hekimler Kolu
• Türk Tabipleri Birliği Halk Sağlığı Kolu
• Türk Tabipleri Birliği İnfodemi Mücadelesi ve Yönetimi Çalışma Grubu
• Türk Tabipleri Birliği Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu
• Türk Tabipleri Birliği Pratisyen Hekimler Kolu
• Türk Tabipleri Birliği Şiddet Çalışma Grubu
• Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu
• Türk Toraks Derneği
• Türk Yoğun Bakım Derneği
• Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği
• Türkiye Psikiyatri Derneği
• Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği
• Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği