Adli Tıp Uzmanı Olmayan Hekimler, Savcı ve Hakimlerin İstanbul Protokolü Eğitimi

167-2008
29.01.2008

TABİP ODASI BAŞKANLIĞI'NA

Türk Tabipleri Birliği olarak iyihekimlik, herkese sağlık ve bağımsız demokratik bir Türkiye temelinde onyıllardır sürdürdüğümüz faaliyetlerimizin önemli bir bileşenini insan haklarıalanındaki çalışmalarımız oluşturmaktadır. İşkenceye karşı mücadele de bukapsamdaki çalışmalarımızın önemli bir başlığıdır. Bu mücadelede bir yandan birinsanlık suçu olan işkencenin önlenmesine katkıda bulunmaya çalışırken diğeryandan insan eliyle gerçekleştirilen travmanın en özgül biçimlerinden biri olanişkenceye maruz kalan insanların travma ile baş etmesine katkıda bulunuyoruz, .Kuşkusuz bu kapsamdaki çalışmalarımızın bir diğer ayağını da işkencenin etkinbir biçimde belgelendirilmesi ve izlenmesi oluşturuyor.

TürkTabipleri Birliği işkence karşıtı çalışmalarının bir  sonucu olarak, 1996 yılında bilimsel ve etikdeğerler ışığında işkencenin etkin soruşturulması ve belgelendirilmesikonusunda hekim, sağlık çalışanı ve hukukçulara yönelik bir protokolün Türkiyeİnsan Hakları Vakfı ve Adli Tıp Uzmanları derneği ile birlikte geliştirilmesikararı almıştı. Yüzlerce meslektaşımızın katkısı ve bu alanda çalışan pek çokülkeden kişi ve kurumun katılımı ile üç yıllık hazırlık çalışması 11-13 Mart 1999tarihinde İstanbul'da ev sahipliğini yaptığımızı uluslararası bir toplantı ilesonuçlanmıştı. Burada son hali verilen ve kısa adıyla İstanbul Protokolü olarakanılan belge aynı yıl içinde Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'ndaonaylanarak bir BM metni niteliği kazanmıştı.

Birliğimiz 2000 yılından bu yana,İstanbul Protokolü'nün etkin biçimde uygulanabilmesi amacıyla, THİV ve ATUD ilebirlikte  yüzlerce meslektaşımızınkatıldığı, pek çok eğitim programını gerçekleştirmiş, ayrıca da pek çok uluslararası eğitime katkıda bulunmuştur. Son olarak 19-21 Ocak 2007 tarihinde İstanbul'dabir "Eğiticiler Eğitimi" de yine TTB, TIHV ve ATUD tarafındangerçekleştirilmiştir.

Bütün bu çalışmalar sürerken gündelikuygulamada kullanılan adli rapor formlarının İstanbul Protokolü yönündegeliştirilmesi için  ilgili bakanlıklarlabelli ölçüde olumluluklar içeren müzakereler de gerçekleştirilmiştir.

Birliğimizinbu kapsamdaki çalışmaları sürerken, bu çalışmaların uluslararası prestijinin debir sonucu olarak  2004 yılı Kasım ayındaAdli Tıp Kurumu Adalet Bakanlığı adına ilki 750 hekim, savcı ve hakime, diğeriise 4000 hekim, 1000 savcı ve 500 hâkime yönelik İstanbul Protokolü'nün etkinkullanımına yönelik eğitim programlarını düzenlenmesi amacıyla projelerhazırlamış ve Avrupa Komisyonu'na sunmuştur. Adli Tıp Kurumu hazırladığı buprojelerin hayata geçmesi için Avrupa Komisyonu'yla yürüttüğü müzakerelerin biraşamasında kendisi,  hekimlerinkatılımdan sorumlu Sağlık Bakanlığı ve savcı-hâkimlerin katılımdan sorumluAdalet Bakanlığı adına eğitimlerin doğrudan Türk Tabipleri Birliği tarafındanverilmesini Birliğimiz'den talep etmiştir.

TTB'nininsan hakları alanında yıllardır yürüttüğü çalışmalarının ve bu alandaki haklı saygınlığının sonucuolduğunun bilincinde olarak Adli Tıp Kurumu ve ilgili bakanlıklardan gelen butalep bilimsel ve etik değerlere mutlak özen gösterilmesi, işbirliğiiçinde  olduğumuz Adli Tıp UzmanlarıDerneği ile Türkiye İnsan Hakları Vakfı'nın katkılarının da alınması kaydı ileMerkez Konseyimiz'ce olumlu karşılanmıştır. O tarihten sonra ATK'nın projesininilgili tüm taraflarıyla bilimsel ve etik değerlerin güvencesini sağlamaya dönüküç yıl süren müzakereler yürütülmüş yukarda anılan projelerin ilkinde ortakçalışma imkanı yaratılamamış fakat 5500 kişiye yönelik (4000 hekim, 1500hakim-savcı) ikinci projede ilerleme kaydedilerek 1 Aralık 2007 tarihinde TürkTabipleri Birliği ile Başbakanlık'a bağlı Hazine Müsteşarlığı Merkezi Finans veİhale Birimi arasında "Adli Tıp Uzmanı Olmayan Hekimler, Savcı ve Hakimlerinİstanbul Protokolü Bilgi Düzeyini Yükseltme Eğitimine Dair Sözleşme" imzalanarak TTB'de çalışmalara başlanmıştır.

Çalışmakapsamında;

1-TTB, hekim, savcı ve hakimlerinİstanbul Protokolüne ilişkin eğitim ihtiyaçlarını belirleyecek

2-250 hekim, savcı ve hakimi İstanbul Protokolüeğiticisi olarak eğitecek

3-TTB tarafından eğitilmiş bu 250eğitici ise 4000 hekim, 1500 savcı ve hakime 2-3 günlük İstanbul Protokolüeğitimi verecektir. Bu eğitimler TTB ekibi tarafından izlenecek,değerlendirilecek ve yine TTB ekibi tarafından ileride uygulanacak eğitimlereyönelik ihtiyaç tespiti ve öneriler geliştirilecektir.

4-Yürütülecek bu eğitim etkinliklerininyanı sıra/buna paralel olarak TTB'nin bu çalışmalarından yararlanacak tümtarafların katılımıyla İstanbul Protokolü temelinde işkenceninraporlaştırılması ve izlenmesine yönelik olarak yeni prosedürler, hizmetler  ve strateji geliştirilecektir. 

Eğitimlerve buna paralel diğer çalışmalar yıllardır TTB'de İstanbul Protokolüfaaliyetlerini yürüten çalışma grubumuzun katkısı ile sürdürülecektir. Diğeryandan A.Ü.S.B.F İnsan Hakları Merkezi ve uluslar arası bir insan hakları kuruluşu olan The International Rehabilitation Council for TortureVictims  (IRCT) ile de işbirliği yapılacaktır.

Buçalışma Türkiye'de işkencenin adli makamlarca uluslararası standartlara uygunbir biçimde soruşturulması; tıbbi değerlendirmede bilimsel ve etik standartlarınyaygınlaştırılması açısından önemli bir fırsat sunmanın yanı sıra TTB'ninmesleki faaliyetlerinin daha nitelikli hale gelmesine de katkı sağlayacaktır.Bu nedenle Tabip Odalarımızın, insan hakları ve pratisyen hekimlik komisyonlarıbaşta olmak üzere, bu çalışma ile ilgili tüm faaliyetleri yakından izleyip,eğitimlere katılımı özendirmeleri, eğitimlerin gerçekleştirildiği illerde evsahipliği yapmalarının yanısıra ilgili diğer çalışmalara doğrudan katılarakkatkı sunmaları son derece değerli olacaktır.

Çalışmakapsamındaki gelişmeler ve bilgiler odalarımız ile çeşitli biçimlerdesistematik olarak paylaşılacaktır.

Bilgilerinize sunar,çalışmalarınızda başarılar dileriz.

Saygılarımızla,
TTB Merkez Konseyi a.
Dr. Altan Ayaz
Genel Sekreter