Cep Telefonlarının Sağlık Üzerindeki Etkileri

Halk Sağlığı Uzmanları Derneği, Çevre İçin Hekimler Derneği ve Türk Tabipleri Birliği Halk Sağlığı Kolu, cep telefonu kullanımının sağlık üzerindeki etkilerine ve zararlarının önlenmesine yönelik olarak ortak bir basın açıklaması yaptılar. 15.01.2011 Cep telefonları kullanımı insanlar arasındaki iletişimde önemli  kolaylıklar sağlamıştır. Öte yandan cep telefonlarının sağlığımız üzerine etkisi de henüz tam olarak açıklığa kavuşmamıştır. Son yıllarda cep telefonu kullanımıyla ilişkili beyin tümörlerinde artışlar olduğu ve cep telefonu kullanım sürelerinin artmasıyla tümör riskinin de arttığı belirtilmektedir. Başta Dünya Sağlık Örgütü olmak üzere konuyla ilgili pek çok kuruluş, cep telefonlarından kaynaklanan elektromanyetik radyasyonun sağlık etkileri konusunda açıklamalar yapmakta ve özellikle kanserle olan ilişkisinin bilimsel olarak kanıtlanamadığını ya da var olan kanıtların zayıf olduğunu belirtmektedirler. Bu konudaki belirsizliğin birkaç nedeni vardır. Bunlardan en önemlisi henüz cep telefonu kullanımının görece yeni olması, potansiyel etkilerinin ortaya çıkması için zamana ihtiyaç olmasıdır. Bu tür durumlarda kesin bilgiler elde edebilmesi için 20-30 gibi uzun bir süreye gerek duyulmaktadır. Sağlık açısından henüz masumiyeti kanıtlanmamış olan cep telefonlarının kullanımı, hem abone sayısı hem de her bir abonenin kullanım süresi yönünden giderek artmaktadır. Ülkemizde cep telefonu ise kullanımı Avrupa ortalaması üzerindedir. Tüm dünyada cep telefonu kullanıcı sayısı 4 milyarı aşmıştır. Türkiye' de ise Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü, Üç Aylık Pazar Verileri Raporu'na göre cep telefonu abone sayısının Eylül 2010 itibariyle 61,9 milyon olduğu belirtilmektedir. Bununla birlikte 2009 yılından bu yana 3G hizmet sunumunun başlamasıyla 16.6 milyon 3G abonesi bulunmaktadır. Kullanıcı sayısının artmasının yanı sıra kullanım miktarının da arttığı raporda belirtilen bir başka unsurdur. Türkiye'de bir abonenin aylık ortalama konuşma süresi Eylül 2010 itibariyle 206 ile 262 dakika arasında değişmektedir. Avrupa Birliği ülkeleri arasında Türkiye, 239 dakika olan ortalama aylık mobil kullanım süresi ile İngiltere, İspanya, İtalya, Portekiz ve Almanya'nın üstünde 3. sırada yer almaktadır. Türkiye'de cep telefonu kullanımın yüksek olmasının nedenleri çeşitlilik göstermektedir. Bunlarda kültürel özellikleri eğitim düzeyi ve reklamlar kuşkusuz etkilidir. Cep telefonlarının sağlık üzerine etkileri açıklığa kavuşuncaya kadar kullanım konusunda bazı koruyucu önlemleri almakta yarar vardır. Ancak elektromanyetik radyasyonun biyolojik sistemler üzerine bilinen etkileri ve olası potansiyel sağlık etkileri nedeniyle uluslararası kuruluşlar bu konuya "Koruyucu Önlemler" ilkesi çerçevesinde yaklaşmaktadır. Bu ilkeye göre insan ve toplum sağlığına olumsuz riskler ortaya çıktığında, bu risklerin ciddiyeti ile ilgili bilgilerin kesinleşmesini beklemeden koruyucu önlemlerin alınması gerekmektedir. Bireysel olarak cep telefonundan kaynaklanan radyasyondan korunmak için: 1-Gereksiz ve uzun konuşmalardan kaçınılması, 2-Özellikle çocukların cep telefonu kullanımın kısıtlanması, 3-Kulaklık kullanılması, 4-Numarayı çevirince değil karşı taraf açınca kulağa götürülmesi, 5-Yanıt vermeyen numaralarda ısrar edilmemesi, 6-Araç kullanırken cep telefonu ile konuşulmaması, 7-Kullanılmadığı durumlarda uzakta tutulması gibi önlemler alınabilir. Bireysel önlemlerin yanı sıra toplumsal düzeyde maruz kalmanın azaltılması anlamında kamusal denetim mekanizmaları önem kazanmaktadır. Bu kapsamda özellikle cep telefonu kullanımını artırmaya yönelik reklam kampanyalarının denetlenmesi, uzun sürelerle konuşmanın teşvikinin önlenmesi toplum sağlığı açısından çok önemlidir. Ayrıca cep telefonu reklamı kampanyalarında çocukların kullanılması ise kabul edilemez bir durumdur. Bu konuda yasal düzenlemeler geliştirilmelidir. Bu bağlamda biz halk sağlığı alanında faaliyet gösteren ve toplum sağlığının korunması ve geliştirilmesini ilke edinmiş Halk Sağlığı Uzmanları Derneği, Türk Tabipleri Birliği Halk Sağlığı Kolu ve Çevre İçin Hekimler Derneği olarak, cep telefonu şirketlerin daha sorumlu davranmaya ve Sağlık Bakanlığı'nı da bu konuda gereken önlemleri almaya davet ediyoruz. Kamuoyuna saygıyla bildiririz. HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ ÇEVRE İÇİN HEKİMLER DERNEĞİ TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ HALK SAĞLIĞI KOLU