Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu Yürütme Kurulu, tabip odalarının Aile Hekimliği komisyonlarının temsilcileriyle COVID-19 aşılama sürecini görüşmek üzere 1 Şubat 2021 günü çevrimiçi bir toplantı düzenledi.

Toplantıya İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Bursa, Bartın, Antalya, Denizli, Diyarbakır, Batman, Şanlıurfa, Mersin, Samsun, Hakkari, Artvin ve Muğla gibi birçok il ve bölgeden aile hekimi katıldı.

TTB Aile Hekimliği Kolu Sekreteri Dr. Sibel Uyan toplantının açılış konuşmasında gündem konularını aktardı ve yürütmenin yaptığı çalışmalar hakkında bilgi verdi. Aile hekimleri de görev yaptıkları illerdeki komisyon çalışmalarına ilişkin paylaşım yaptı.

Tabip odalarındaki aile hekimleri örgütlenmeleri ile 14 Mart programlarının da konuşulduğu toplantıda aşılama ile ilgili gündem başlıkları ve önerileri ise şöyle oluştu:

Aşıya ulaşımda zorluklar, halkın eşit ve adil koşullarda aşılanmasına engel.

Pandemide gelinen nokta değerlendirildi. Gerek COVID-19 aşılarının gerekse rutin uygulanan aşıların aile sağlığı merkezlerine (ASM) ulaştırılmasında ilden ile, ilçeden ilçeye farklılıklar yaşandığı dile getirildi. İklim koşullarının zorlu olduğu Hakkari gibi illerde ve merkezlere uzak ASM’lerde aşıya ulaşımın daha zor olduğu aktarıldı. Uygulamadaki bu farklılıkların, eşit ve adil hizmete olanak vermediğine dikkat çekildi.

Randevu sistemi, aşılamayı hem yavaşlatıyor hem geciktiriyor.

Aşı randevusunu telefondan almak isteyen hastaların hat meşguliyeti ile karşılaşması, MHRS’nin bazı bölgelerde işlevli olmaması, 60 yaş üstü hastaların çoğunun internet kullanımında zorlanması gibi sorunlar nedeniyle aile hekimlerinin özel telefonlarından randevuya zorlandığı belirtildi. “Aşıla” adlı mobil uygulamada yaşanan ve bir türlü giderilemeyen teknik sorunların, aşılamanın gecikmesine ve bazen yapılamamasına sebep olduğu vurgulandı.

Sağlık çalışanlarının aşılmasında sorunlar giderilmiyor.

Yardımcı sağlık personellerinin büyük kısmının halen COVID-19 aşılama listesine alınmadığı bilgisi paylaşıldı.

İkinci doz aşılama için yeterli aşı olacak mı?

İkinci doz aşılama başlandığında hem yeterli aşıya ulaşılması hem de yaşanacak yoğunluk konularında endişeler dile getirildi.

Aşılama döneminde bile aciliyeti olmayan hizmetler devam ediyor.

Sürücü, ise giriş, spor lisans, yivsiz tüfek kullanım raporları ile diyetisyenlerin önerdiği kan tetkikleri gibi ertelenebilecek hizmetlere başvuranların çokluğu yüzünden kalabalıklar oluştuğu, bu durumun bulaş riskinin artırdığı dile getirildi.

COVID-19 aşısına güven duyulmayan yerler var.

COVID-19 aşısına karşı şüphesi olan, güvensizlik duyan insanları ikna etmek üzere çaba sarf edildiği söylendi. Bu nedenle bazı bölgelerde yeterli düzeyde aşılama yapılamadığı, bu durumun doğu bölgelerinde daha fazla olduğu ifade edildi.

Emek gücü eksikliğimiz giderilmiyor.

Aylık rutin 170 aşılaması olan ASM’lerde aile hekimi ve yardımcı sağlık personeli eksikliğinin giderilmediği, hiçbir hemşirenin olmadığı birimlerde rutin hizmetlere ilaveten COVID-19 aşılamasının yapılmasının olanaksız olduğu vurgulandı.

Fiziki mekanın yetersiz olduğu ASM’ler nasıl aşı yapacak?

Fiziksel koşulların her ASM’de aynı olmadığı; bekleme alanlarının, aşı odalarının, triyaj için dış mekandaki bahçe giriş alanlarının oldukça sağlıksız ve yetersiz olduğu gündeme getirildi. Aşı yapıldıktan sonra bekleme süreleri uygun olmayan ASM’lerde bulaşın artmasına zemin oluştuğu, toplumun geniş kesimine aşılama döneminde bu yetersizliklerin yaratacağı sorunların artacağı görüşü paylaşıldı.

Ne istiyoruz?

• Sağlık Bakanlığı ASM mekânlarını binalarını donanımlarını kendi imkânlarıyla pandemi dönemine uygun standart ve yeterlilikte acilen oluşturmalıdır.
• Pandemi döneminde sağlık çalışanlarının performans kaygısıyla çalışmasının zorluğu ortadadır. Aile hekimlerine dayatılan performans uygulamaların son verilmelidir.
• Aile hekimi olmadığı için oluşturulmayan aile hekimliği birimi ve aile sağlığı çalışanı olmadığı için çok zor koşullarda hizmet vermek zorunda kalan sağlık birimlerinin sağlık çalışanı eksikliği acilen giderilmelidir.
• COVID-19 aşısının güvenilirliği ve etkinliği konusunda topluma ve sağlık çalışanlarına açık bilgi sunulmalı, yeterli toplumsal aşılama için medya olanakları Sağlık Bakanlığı tarafından kullanılarak aşı seferberliği başlatılmalıdır.
• Halkın daha rahat ve zorluk yaşamadan aşı olması için randevu alma zorunluluğu kaldırılmalı, teknolojik imkânı ve bilgisi olmayan insanlara yardım için kamu olanakları kullanılmalıdır.
• Aşıların soğuk zincir korunması için ASM’lere aşı dolabı temin edilmelidir.
• Aşıların ülkenin her yerine yeterli dozda ve sürede aşı ulaştırılması için çabalar artırılmalı, kamunun bütün olanakları seferber edilmelidir.

Ülkemizde aşıların yeterli dozlarda olmadığı, ne zaman geleceği konusundaki yeterli ve açık bir bilgiye sahip olmadığımızı bildirmek isteriz. Aşının ikinci dozları ve en önemlisi toplumun önemli bir bölümünün zamanında aşılanıp aşılanmayacağı kaygısını taşıyoruz. Sağlık Bakanlığı’nın toplumun her kesimine yetecek dozda aşı temini için çaba sağlayacağına inanmak istiyoruz.

Aşılama, söylenildiği gibi aralık ayında başlayabilseydi, pek çok sağlık çalışanı gibi kendi çalışma arkadaşımızı da COVID-19 nedeniyle kaybetmeyebilirdik.

Başta kaybettiğimiz meslektaşlarımız, sağlık çalışanları ve hastalarımızın acıları yüreğimizde taze yaşarken yeni can kayıplarına tahammülümüz kalmadığı gibi; salgına karşı yerinde, zamanında etkili önlem almada yetersizliklere karşı sözlerimizi söylemeye devam edeceğiz. Salgının son bulması için yürüttüğümüz mücadelemizi büyüteceğiz.

TTB Aile Hekimliği Kolu