Birinci Basamakta İşler İyi Gitmiyor! Aşıların Yokluğu, Kızamık Şüpheleri Var. Sözleşmesi Yenilenmeyen Aile Hekimleri Baskı Altında

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu (AHEK); aile hekimliklerinin sözleşmelerinin yenilenmemesi, birinci basamakta bazı aşıların yokluğu ile hayat pahalılığı karşısında yetersiz ve şartlara bağlı ücret artışları gündemleriyle 16 Ocak 2023’te geniş katılımlı bir çevrimiçi toplantı yaptı.

Toplantıya TTB Merkez Konseyi Başkanı Dr. Şebnem Korur Fincancı, Merkez Konseyi üyeleri Dr. Adalet Çıbık ve Dr. Kazım Doğan Eroğulları, AHEK Yürütme Kurulu üyeleri ile Adana, Adıyaman, Ankara, Aydın, Antalya, Bilecik, Bursa, Denizli, Edirne, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Mersin, Şanlıurfa ve Van'dan yaklaşık 50 aile hekimi katıldı.

AHEK Sekreteri Dr. Sibel Uyan’ın yönettiği toplantıda ilk sözü Dr. Kazım Doğan Eroğulları aldı. Yenilenmeyen sözleşmelerle ilgili son gelişmeleri ve aile sağlığı merkezlerinde (ASM) yaşanan aşı sorunlarından söz eden Eroğulları, yoğunlaşan mesai denetimlerine de değinerek “İlçe sağlık müdürlüklerinin performans ödemelerine esas olan maddelerden birinin mesai denetimlerinin olması çalışma barışını bozmasına yol açacaktır” dedi.

AHEK Başkanı Dr. Emrah Kırımlı da aile hekimlerinin ASM’lerde kötü koşullarda çalışmaya devam ettiğini, ceza yönetmeliğine karşı yapılan iş bırakma eylemlerinin Sağlık Bakanlığı tarafından ceza puanı ve destek primlerini keserek engellemeye çalıştığını dile getirdi. Bebek-çocuk aşılarının teminindeki sıkıntıları da aktaran Kırımlı Elimizde tek olan tetanos aşısını 13 yaşındaki çocuğa mı, yoksa gebeye mi yapsak tercihinde bulunmak zorunda kalıyoruz. Sağlık Bakanlığı bu durumda halkın sağlık hakkını, sağlık ihtiyacını engellemiş oluyor dedi.

Dr. Şebnem Korur Fincancı ise TTB’nin yıllardır birinci basamak sağlık hizmetlerine verdiği öneme dikkat çekerek bu alandaki sorunların ürkütücü olduğunu, en kısa zamanda aile hekimliklerinde yaşanan sorunların tartışıldığı bir çalışma yapmaya ihtiyaç olduğunu dile getirdi. Korur Fincancı, “Yeni bir sağlık sistemi nasıl olmalı üzerinden çalışmalarımızı yoğunlaştıracağız” diyerek sözlerini tamamladı.

Toplantıda katılımcıların görüş ve önerileri doğrultusunda çıkan sonuçlar şöyle oldu:

İstanbul’da kızamık vakaları var mı?

İstanbul’un Kartal, Pendik, Halkalı, Küçükçekmece ilçelerinde kızamık vakaları ve kızamığa bağlı pnömoni olmuş çocukların olduğu bilgisi aktarıldı. Aile sağlığı merkezlerinde kızamık sürveyansı eğitimleri yapıldığı, ilçe sağlık müdürlüklerinden kızamık vakaları için uyarı yazılarının olduğu hatırlatıldı.

Sağlık Bakanlığı’nın kızamık vakaları ile ilgili hem sağlık çalışanlarını hem de toplumu şeffaf bir şekilde bilgilendirmesini, önlemler konusunda işbirliği içinde olmasını bekliyoruz.

Hepatit B’nin endemik olduğu Şanlıurfa’da hepatit B aşısı yok. OPA aşısı 4 ASM arasında gezdirilerek yapılıyor. Okul çağı tetanos aşıları yapılmıyor.

Bazı illerde hepatit B ve tetanos aşılarının ASM’lerden toplanıp hastanelere gönderildiği, ASM’de hepatit aşılarının yetersizliği nedeniyle bebek ve çocuklar dışında aşıların yapılamadığı aktarıldı. Hepatit B'nin endemik olduğu Şanlıurfa’da, Hepatit B aşısının bulunmadığı, bazı illerde kuduz aşısının bile olmadığı, OPA ve suçiçeği aşılarının temininde zorluklar yaşandığı, okul çağı tetanos aşılarının ertelendiği gibi birçok aşı teminiyle ilgili sorunların giderek büyüdüğü dile getirildi.

Tetanos aşısını 13 yaşındaki çocuğa mı yapacağız, gebeye mi?

Yetersiz miktarda olan tetanos aşısı için Sağlık Bakanlığı’na soruyoruz: Tetanos aşısını 13 yaşındaki çocuğa mı yapacağız, gebeye mi? Sağlık Bakanlığı aile hekimlerini bu şekilde tercih yapmaya zorluyor. Vatandaşın sağlık hakkının engellenmesi, ertelenmesi sorumluluğunun ASM çalışanlarına verilmesi kabul edilemez.

Birinci basamak sağlık çalışanları,  toplumun sağlığı ve sağlık hakkı için öncelikli olan koruyucu sağlık hizmetlerinin sunulması, güçlendirilmesi, esas politikalar olarak belirlenmesi amacıyla ısrarını hep diri tutmuştur. Türkiye’de aşılama oranlarının bugünkü düzeyine erişmesinde, birinci basamakta emek veren sağlık çalışanların emeği önemlidir. Koruyucu sağlık hizmetlerinin önemini bilen, bağışıklamanın toplumun her kesimine ayrımsız ücretsiz en iyi şekilde yapılmasını ilke edinmiş sağlık çalışanları olarak; Sağlık Bakanlığı’nın son aylarda giderek eksik, yetersiz, yok haline gelen BCG, OPA, hepatit, tetanos aşılarının tüm sağlık birimlerine eksiksiz zamanında tam olarak temin edilmesini talep ediyoruz. TTB AHEK olarak bunun için çabalarımızı ve uğraşlarımızı eksiltmeden sürdüreceğimizi bu ortamda bir kez daha belirtiyoruz.

Aile hekimleri sözleşmelerinin yenilenmediğini eczanelerden öğrendi.

Anayasa Mahkemesi’nin hukuksuz bularak iptal ettiği ceza puanları, bu yıl yenilenmesi gereken aile hekimleri sözleşmelerinde hukuksuz bir şekilde dayanak olarak kullanıldı ve il sağlık müdürlüklerinde kurulan “infaz komisyonları” bazı sözleşmeleri yenilemedi. Yargı kararlarını hiçe sayarak sözleşmeleri yenilemeyen, bu durumu aile hekimlerine bildirmeyen ve aile hekimlerinin kararı eczaneden öğrenmesine yol açan, son olarak Van’da yanlış kişinin sözleşmesini yenilemeyen komisyonların kararları gülünç karşılandı.

Ceza yönetmeliği baskı unsuru olarak kullanılıyor.

Aile hekimlerinin haklarını korumak, taleplerini dile getirmek, idari baskılara son vermek amacıyla yaptıkları iş bırakma eylemlerinin, Sağlık Bakanlığı tarafından ceza yönetmeliği üzerinden, ücret kesintileri ya da sözleşme yenilememe biçimleriyle bitirilmeye çalışıldığı hatırlatıldı. Hukuksuz olduğu bilinmesine rağmen iş bırakmalara ceza puanı vermenin ve sözleşmeleri yenilememenin mobbing sayılması, bunun için Sağlık Bakanlığı’na dava açılması önerildi.

Davalarda 60 günlük süre önemli!

Sözleşmesi talebi dışında yenilenmemiş itiraz süresinin 60 gün olduğunu ilan edip uyarmak gerektiği, henüz ulaşılamamış aile hekimlerinin mağdur edilmiş arkadaşlarımızın tabip odalarına başvurması için tabip odalarından duyuru yapılması önerildi.

Kanser tarama kitleri yok.

Hastalık Yönetim Programı (HYP) ile ilgili eleştirilere rağmen, Sağlık Bakanlığı’nın programın uygulanması için aile hekimlere dayatma yaptığı, bununla da kalmayıp mobbinge varan cezalandırmalara giriştiği kaydedildi. Koruyucu sağlık hizmetleri için kullanılan malzeme ve materyallerden kanser tarama kitlerinin uzun süredir temin edilmediği dile getirildi.

Sürekli mesai denetimi ile mobbing uygulaması ve denetim birimlerinin performans kriteri haline getirilmesini kabul etmiyoruz.

İlçe sağlık müdürlüklerinin performans ödemesi alması için, aile hekimlerine denetimi puan haline getirerek mesai denetimlerinin istismara açılması ve çalışanlar arası dayanışmayı ortadan kaldırmasının yarattığı endişe ifade edildi.

Güçlendirilen birinci basamak ve korucu sağlık hizmeti için mücadelemiz devam edecek.

Sağlık Bakanlığı'nın birinci basamak koruyucu sağlık hizmetlerine %30 civarı düşük ve yetersiz oranda pay ayırmasının, birinci basamak hekimlerini polikliniklerde sadece hasta muayene eden ilaç yazan tetkik isteyen tedavi edici sağlık politika dayatmalarının, toplumun sağlığına zarar verdiği ortak görüş olarak belirtildi.

“ Güçlendirilmiş birinci basamak sağlık hizmetleri için koruyucu sağlığın tercih edildiği sağlık politikaları şarttır” denilerek, toplumun sağlık hakkı ve sağlık çalışanlarının hakları için mücadele edileceği kararıyla toplantı sonlandırıldı.

Türk Tabipleri Birliği Aile Hekimliği Kolu