TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ ETİK KURULU 2008-2010 DÖNEMİ ÇALIŞMA RAPORU

Türk Tabipleri Birliği Etik Kurulu’nun (Kurul) 2008-2010 döneminde yürüttüğü çalışmalar aşağıdaki başlıklarda toplanabilir:

ETİK BİLDİRGELERİ

Kurul; hekimler ve diğer sağlık çalışanları ile topluma çeşitli konularda meslek ahlakına uygun davranışın nasıl olması gerektiği konusunda yol gösterici olabilecek etik bildirgeleri hazırlamak amacıyla çalışmalar yürütmüştür. Bu amaçla 4-5 Nisan 2008 tarihinde bir çok kurumun taraf olarak katıldığı bir çalıştay düzenlenmiş ve bildirge metinlerine temel oluşturacak sonuç raporları hazırlanmıştır. Sonuç raporları başta Dünya Tabipler Birliği’nin bildirgeleri ile alana ilişkin uluslararası sözleşmeler, bildirgeler ve tavsiye kararları göz önüne alınarak oluşturulmuştur. 20 Haziran 2009 tarihinde, sağlık çalışanlarının meslek örgütleri, hasta hakları dernekleri, barolar, Tıp Etiği Anabilim Dalları ve çeşitli TTB organlarının temsilcilerinin katıldığı ikinci bir çalıştay düzenlenerek sonuç raporları gözden geçirilmiş, yenileri eklenmiştir. TTB 58. Büyük Kongresi’nde ise, oluşturulan metinlerin “TTB Etik Bildirgeleri” ismiyle bütün hekimlik ortamlarında etkin bir şekilde tanıtılması ve tartıştırılmasına karar verilmiştir.

Önümüzdeki dönemde, bildirgelerin ülkemizdeki tıp ortamının güncel sorunlarına yansımaları izlenecektir. Belli aralıklarla düzenlenecek çalıştaylarla bu sürecin dinamik kılınması, bildirgelerin güncel tutulması amaçlanmaktadır. Hazırlanan bildirgeler basım aşamasındadır, ayrıca TTB internet sayfasında “Etik Kurul” ve “Yayınlar” bölümlerinden erişilebilmektedir (http://www.ttb.org.tr/index.php/ttb/etik-kurul/gorusler/1378-etik).

• TTB Hekimlik ve İnsan Hakları Bildirgesi
• TTB Hekimlerin Toplumsal Sorumlulukları Bildirgesi
• TTB Hasta Hakları Bildirgesi
• TTB Aydınlatılmış Onam Bildirgesi
• TTB Özel Yaşama Saygı ve Mesleki Gizliliğin Korunması Bildirgesi
• TTB Kızlık Zarı Kontrolü ve Onarımında Hekim Tutumu Bildirgesi
• TTB Hekim Hakları Bildirgesi
• TTB İş Bırakma Eylemi Bildirgesi
• TTB Malpraktis Bildirgesi
• TTB Yaşamın Başlangıcınaİlişkin Bildirge
• TTB Yaşamın Sonuna İlişkin Bildirge
• TTB Tıbbi Genetik Veriler Bildirgesi
• TTB Kök Hücre Araştırmaları ve Tedavilerine İlişkin Bildirge
• TTB Organ Aktarımlarına İlişkin Bildirge
• TTB Sağlık Hizmetlerinde Yüksek Teknoloji Kullanımına İlişkin Bildirge
• TTB Araştırma Etiği Bildirgesi
• TTB Yayın Etiği Bildirgesi
• TTB Hekim-Endüstri İlişkisi Bildirgesi
• TTB Çalışan Sağlığı Bildirgesi
• TTB Medya ve Sağlık Bildirgesi

GÖRÜŞLER

Kurul; Merkez Konseyi, Tabip Odaları ve hekimlerce iletilen konularda, ayrıca gündemdeki önemli konulara ilişkin olarak tıp etiği açısından değerlendirmede bulunarak görüş üretmiştir.

Kurul tarafından oluşturulan görüşlere TTB internet sayfasından ulaşılabilmektedir (http://www.ttb.org.tr/index.php/ttb/etik-kurul/gorusler).

• Konya Tabip Odası’nca iletilen “Biyokimya laboratuvarlarının patoloji piyeslerini başka laboratuvarlara göndermeleri” konusunda görüş
• Sağlık Bakanlığı’nca yayımlanan “eşdeğer ilaç kullanımı”na ilişkin yazı üzerine görüş
• “Suç Mağdurlarına Yardım Hakkında Kanun Tasarısı” üzerine görüş
• Eskişehir Tabip Odası’nca iletilen “Polikliniklerin kamera ile izlenmesi” olayı üzerine görüş
• Çorum Tabip Odası’nca iletilen “İsteğe bağlı rahim tahliyesini vicdani nedenlerle ret etme hakkı olup olmadığı” sorusu üzerine görüş
• Bakan A. Kavaf’ın “eşcinselliğin hastalık olduğu” beyanı üzerine görüş
• “Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” üzerine görüş
• “Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” üzerine görüş
• “Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları ve Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Hakkında Yönetmelik” üzerine görüş
• Hekimlik Uygulamalarında Tanıtıma İlişkin Etik İlkeler

ARAŞTIRMALAR

Hekimlerin Değerlendirmesi ile Performansa Dayalı Ödeme

TTB Etik Kurulu, sağlık alanında gerçekleştirilen dönüşümün sağlık hizmeti veren hekimlerce özellikle etik açıdan değerlendirilmesini amaçlayan bir araştırma yürütmüştür. Elektronik ortam üzerinde yürütülen ve 1,469 hekimin katıldığı araştırmada aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır.

• Hekimler bugün mesleklerine nasıl bakıyor?
• Hangi özellikteki hekimler performans uygulamasından olumsuz etkilenmekte?
• Performans uygulamasına bağlı olarak hekimlik uygulamasında neler değişti?
• Hekimlerin performans uygulamasından yakındıkları yönler nelerdir?

Araştırmaya katılan hekimlerin büyük çoğunluğuna göre, performans uygulaması sonucunda;

• endikasyonsuz müdahaleler, etik olmayan uygulamalar ve uygulama hatalarını artmış,
• hasta başına düşen süre azalmıştır.
• tıp eğitiminde beceri kazandırmaya ayrılan süre, hasta başı eğitim süresi ve asistanların teorik eğitimine ayrılan süre, sürekli tıp eğitimine katılma ve literatür okumaya ayrılan süre gibi hem kuramsal hem de beceri eğitimi azalmıştır.
• Motivasyon, klinik içi görevlendirmenin adil dağılımı, izin ve dinlenme süreleri azalmış, çalışma stresi artmıştır.
• Dürüst çalışma, mesleki doyum sağlayarak çalışma, bilimsel araştırma yapmaya ilgi ve topluma daha iyi hizmet verme olanağı önemli oranlarda olumsuz yönde etkilenmiştir.
• Hekimler arasında ücret eşitsizliği oluşmuş, sağlığın metalaşmasına katkıda bulunulmuş ve hekim dışı sağlık personelinin istihdamı sınırlandırılmıştır.

Araştırma raporunun tamamına TTB internet sayfasından erişilebilmektedir (http://www.ttb.org.tr/kutuphane/performansadayaliodeme.pdf).

Alternatif ve Tamamlayıcı tıp uygulamalarına ilişkin araştırma

Kurul; alternatif ve tamamlayıcı tıp uygulamalarına ilişkin olarak uzmanlık dernekleri çapında bir araştırma yürütmekte, temel olarak her derneğin kendi uzmanlık alanındaki uygulamaları ve önerilerini sorgulamaktadır. Araştırma; konuyu tüm boyutlarıyla görerek etik açıdan değerlendirecek bir Kurul görüşü oluşturulması amacıyla yürütülmektedir. Araştırma sonuçları raporlaştırılarak paylaşılacaktır.

PLANLANAN ÇALIŞMALAR

TTB Etik Kurulu, önümüzdeki çalışma döneminde görüş oluşturmaya, bilgi üretmeye ve eğitim çalışmalarına devam edecektir. Ayrıca bildirgelerin güncellenmesi ve yenilerinin oluşturulması sağlanacaktır. Bildirgelerden haberdarlığın artırılması için çeşitli etkinliklerde bulunulması planlanmıştır.

Kurul; 9 Nisan 2010 tarihinde çeşitli uzmanlık derneklerinin ve TTB Hukuk Bürosu’nun katkısıyla belirlediği “Hekimlik Uygulamalarında Tanıtıma İlişkin Etik İlkeler” metnini daha geniş katılımla ele almak üzere yeni bir çalıştay düzenlemeyi planlamaktadır.

Kurul’un önündeki bir diğer hedef, 1998 tarihli TTB Hekimlik Meslek Etiği Kuralları’nın güncellenmesidir.

 

KURUL ÜYELERİ

Nihat BULUT (Başkan)

Selçuk CANDANSAYAR

Murat CİVANER (Sekreter)

İsmail DEMİRDÖVEN

Hayriye ERBAŞ

Ali GÖKÖZ

Didem Gediz GELEGEN

Cumhur İZGİ

Tuğrul KATOĞLU

Nurgün PLATİN

İskender SAYEK

Hafize ÖZTÜRK TÜRKMEN

Müge YETENER